Het inhuren van freelancers kan voor veel bedrijven een uitstekende manier zijn werk uit handen te geven binnen het bedrijf. Dit kan helpen om te groeien en te innoveren. Helaas kunnen er bij het inhuren van freelancers ook risico's ontstaan, waaronder schijnzelfstandigheid of de verdenking daarvan. In dit artikel bespreken we wat schijnzelfstandigheid is en wat de risico's zijn voor bedrijven die freelancers inhuren.
Wat is schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid, wat is dat nou precies? Simpel gezegd is het wanneer iemand die eigenlijk in dienst is bij een bedrijf, zichzelf voordoet als een zelfstandige. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer bedrijven op zoek zijn naar flexibele arbeidskrachten en freelancers inhuren om werk te doen dat eigenlijk gedaan zou moeten worden door vaste medewerkers. Schijnzelfstandigheid kan ook voorkomen wanneer een freelancer eigenlijk structureel werk doet voor één opdrachtgever en aan bepaalde criteria voldoet, waardoor deze feitelijk als werknemer behandeld zou moeten worden. De criteria voor schijnzelfstandigheid zijn: de freelancer krijgt een vast loon, de freelancer kan niet makkelijk vervangen worden en de opdrachtgever neemt de vrijheden van de freelancer weg.
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties – DBA
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is geïntroduceerd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Met deze wet wil de overheid zorgen voor meer duidelijkheid over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en freelancers. Het is de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever om te bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid en om hierop te handelen. Wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid kan dit leiden tot financiële, operationele en juridische risico's.
Nieuwe wetgeving
Momenteel handhaaft de overheid bovenstaande wet niet volledig. Met name wanneer de opdrachtgever kwaadwillend opereert zal de Belastingdienst ingrijpen. Volgens de Kamer van Koophandel zal naar verwachting in 2025 een nieuwe wetgeving komen over dit onderwerp. Deze wetgeving zal meer duidelijkheid bieden over dit onderwerp en naar verwachting zal er dan ook strenger op gecontroleerd worden. Toch is het nu al ontzettend belangrijk om schijnzelfstandigheid te voorkomen omdat het vooralsnog beboet kan worden en risico’s met zich meebrengt voor bedrijven.
Financiële risico’s schijnzelfstandigheid
Financiële risico's zijn bijvoorbeeld naheffingen van belastingen en premies. Wanneer je volgens het boekje werkt met freelancers betaal je hun doorgaans een hoger tarief voor (eenmalige) klussen omdat freelancers zelf hun vakantiegeld, pensioenopbouw, etc. moeten betalen. Wanneer je als bedrijf of opdrachtgever echter wordt betrapt op schijnzelfstandigheid zal je al deze kosten vooralsnog moeten betalen aan de freelancer, en krijg je daarbij ook nog eens een flinke boete. Iets wat je ten alle tijden wil voorkomen.
Operationele risico’s schijnzelfstandigheid
Er zijn ook potentiële operationele risico's bij schijnzelfstandigheid. Wanneer een freelancer eigenlijk als werknemer gezien moet worden, kan dit leiden tot onduidelijkheid over de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van deze persoon. Dit kan leiden tot problemen met de werkverdeling en de samenwerking met andere medewerkers.
Daarbij is het per definitie niet goed voor het imago van de opdrachtgever wanneer het naar buiten komt dat er sprake is geweest van schijnzelfstandigheid. Reputatieschade als gevolg van negatieve publiciteit is zeker niet ondenkbaar.
Juridische risico’s schijnzelfstandigheid
Tot slot kunnen er juridische risico's ontstaan wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid. Denk bijvoorbeeld aan een freelancer die een rechtszaak aanspant over de schijnzelfstandigheid tegen de opdrachtgever voor het her classificeren van de arbeidsovereenkomst. Niemand zit op juridische rompslomp te wachten en ook dit kan financiële gevolgen met zich meebrengen.
Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid voorkomen is in feite niet heel moeilijk. Het belangrijkste is dat de samenwerking tussen opdrachtgever en freelancer aan drie criteria voldoet:
- De freelancer krijgt geen vast loon maar krijgt betaald aan de hand van geleverde prestaties;
- De opdrachtgever heeft geen gezagsverhouding over de freelancer;
- De freelancer kan het werk laten uitbesteden door iemand anders.
Om dit vast te leggen voor de Belastingdienst is de belangrijkste en meest voor de hand liggende manier om schijnzelfstandigheid te voorkomen een geschreven overeenkomst af te sluiten met de freelancer. Hier zijn verschillende modelovereenkomsten voor beschikbaar gesteld vanuit de Belastingdienst.
Concluderend – de risico’s van schijnzelfstandigheid
Kortom, schijnzelfstandigheid kan leiden tot financiële, operationele en juridische risico's voor de bedrijven die freelancers inhuren. Het is daarom belangrijk om schijnzelfstandigheid uit te sluiten. Dit kan bijvoorbeeld door het opstellen van een modelovereenkomst. Ook kan het helpen om goed te letten op de manier waarop deze werkzaamheden worden uitgevoerd en duidelijke afspraken te maken met de freelancer. Zorg dat hij of zij ook goed op de hoogte is van het begrip schijnzelfstandigheid.
Het is belangrijk om als opdrachtgever goed op de hoogte te zijn van de wet- en regelgeving rondom schijnzelfstandigheid. Zo kan voorkomen worden dat er onbedoeld risico's worden genomen en kunnen mogelijke problemen in een vroeg stadium worden geminimaliseerd. De huidige wetgeving gaat binnen enkele jaren veranderen. Om up-to-date te blijven raden wij aan om de websites van de Kamer van Koophandel, de Belastingdienst en de Rijksoverheid goed in de gaten te houden.