Het opgeven van je vaste baan om te gaan freelancen kan spannend zijn. Freelancer worden terwijl je nog een baan hebt, is daarom voor sommige mensen een veiligere stap. Het beste van beide werelden - dit is mogelijk, maar het is wel iets gecompliceerder dan freelancer worden zonder vaste baan. Wat moet je als werknemer regelen wanneer je naast je werk wil gaan freelancen? Hoe overtuig je je baas en hoe zorg je ervoor dat je freelance werk je huidige werk niet negatief beïnvloedt en andersom? In dit artikel leggen we uit hoe het zit met nevenactiviteiten, het concurrentiebeding, tijdsmanagement, het vinden van klanten en hoe Malt je hierbij kan helpen. Als je ook benieuwd bent naar de juridische en fiscale implicaties, lees dan dit artikel eens door.
Een vaste baan biedt zekerheid: een contract, een vast inkomen, pensioenopbouw en verzekeringen als bescherming tegen arbeidsongeschiktheid. Zo wordt je tijdens griep doorbetaald en kom je bij langdurige ziekte in de Ziektewet. In ruil daarvoor heb je je aan het beleid van je werkgever te houden, bijvoorbeeld het thuiswerkbeleid. Freelancen daarentegen geeft je vrijheid, bijvoorbeeld in het bepalen van waar en wanneer je werkt, maar brengt wel meer risico’s en onzekerheden met zich mee. Vooral in combinatie met een vaste baan zijn er een aantal zaken waar je op moet letten.
Contract: nevenactiviteiten en concurrentiebeding
Het kan zijn dat je baas er niet zo enthousiast over is als jij, omdat hij of zij zich zorgen maakt over of het je werk negatief beïnvloedt. Het is belangrijk als eerste je arbeidsovereenkomst goed door te nemen. Let daarbij op de afspraken omtrent nevenwerkzaamheden. In het Burgerlijk Wetboek staat sinds 1 augustus 2022 een bepaling die een verbod of beperking op het verrichten van nevenwerkzaamheden verbiedt, tenzij daar een objectieve reden voor is. Je baas kan het je dus niet verbieden, maar het is wel belangrijk afspraken te maken over wanneer je deze werkzaamheden uitvoert, vooral als je fulltime werkt. Mag dit bijvoorbeeld ook onder werktijd of alleen in de avonden en de weekenden?
Vervolgens is het belangrijk het relatie- of concurrentiebeding door te lezen, welke in de meeste arbeidsovereenkomsten staat. Ga je bijvoorbeeld in dezelfde branche of in hetzelfde vakgebied aan de slag? Als dit overlapt met je huidige werk of functie kun je te maken hebben met een zogenaamd concurrentie- of relatiebeding. In een concurrentiebeding staat onder andere omschreven welke werkzaamheden niet gedaan mogen worden in welke sector en regio en bij welke concurrenten. Hierin staat ook de duur omschreven (meestal 1 tot 2 jaar) en de boete bij overtreding. Het doel van een beding is om de kennis die is opgedaan door de ex-werknemer, te beschermen.
Naast nevenactiviteiten en concurrentiebeding is het ook belangrijk te kijken naar wie intellectueel eigendomsrecht heeft over creatief werk (tijdens en buiten werktijden), of je geheimhoudingsplicht hebt en of je eigendommen van het bedrijf (zoals je laptop) mag gebruiken voor andere zaken. Vraag je baas om schriftelijk toestemming te verlenen om te gaan freelancen onder de afgesproken voorwaarden. Stel je baas daarnaast gerust door uit te leggen hoe je als freelancer van meerwaarde bent voor het bedrijf, blijf tijdens werktijd 100% presteren en houd je baan en freelance business gescheiden.
Tijdmanagement
Het is belangrijk niet te onderschatten hoeveel tijd het kost om een vaste baan te hebben en daarnaast te freelancen. Je zult constant bezig zijn met het balanceren van je tijd en energie tussen je vaste baan, je freelance business, persoonlijke verplichtingen en vrije tijd. Zo heb je bijvoorbeeld waarschijnlijk na een lange dag werken bij je baan in loondienst ‘s avonds geen zin om aan je eigen onderneming te werken. Doordat je in principe twee banen hebt, heb je ook minder tijd voor vrijetijdsbesteding. Het is dus belangrijk je tijd goed in te delen. Eerst kun je bepalen of je fulltime blijft werken of dat je beide parttime gaat doen en wanneer je waar aan werkt. Je kunt uiterlijk 2 maanden voor de gewenste ingangsdatum (schriftelijk) aan je werkgever vragen of je minder uren mag werken. Je werkgever moet in ieder geval uiterlijk 1 maand voor de ingangsdatum reageren op je verzoek en mag deze alleen met goede reden afwijzen. Wees daarbij duidelijk tegen zowel je baas als je klanten over wanneer ze je kunnen bereiken.
De tijd die je hebt ingedeeld voor je freelance business, kun je niet slechts benutten voor het daadwerkelijk uitvoeren van projecten of opdrachten. Om projecten te vinden en klanten binnen te halen zijn er een aantal zaken waar je tijd en aandacht aan moet besteden, zoals je pitch, je online marketing en aanwezigheid (portfolio, branding, website), het bouwen aan je netwerk, maar ook het doen van onderzoek, bijvoorbeeld over belastingkorting of bepaalde skills die je wil ontwikkelen. Dit is erg tijdrovend, dus je moet die tijd goed indelen. Maak niet een ideale, maar een realistische planning. Daarbij horen realistische verwachtingen, je hebt bijvoorbeeld namelijk ook voldoende rust en slaap nodig om een burn-out te voorkomen. Aan de andere kant moet je wellicht ook vrije tijd inleveren en dus accepteren dat je bijvoorbeeld je vrienden minder vaak kunt zien of minder tijd kunt besteden aan die ene hobby. Hier vind je tips over het zorgen voor voldoende vrije tijd.
Wat je heel veel tijd kan besparen als beginnend freelancer, is te starten met en het doen van zoveel mogelijk van deze zaken voordat je officieel begint met je eerste klant en opdracht. Het doen van onderzoek is een terugkerende taak als freelancer, maar je kunt jezelf aardig wat tijd besparen door zo veel mogelijk vooraf uit te zoeken, bijvoorbeeld over hoe het zit met het doen van je belastingaangifte. Hetzelfde geldt voor het schrijven van een pitch, creëren van je portfolio en website en het uitbreiden van je netwerk. Zo kun je bijvoorbeeld alvast contact opnemen met familie, vrienden, collega’s, andere freelancers en zelfs oud-collega's en schoolgenoten. Voor je begint met acquisitie heb je een goede pitch, portfolio en website nodig. Wat je wel alvast kunt doen is je inschrijven bij Malt, zodat er klanten klaarstaan zodra je van plan bent te beginnen.
Parttime freelancen via Malt
Als je aan de slag gaat als freelancer is het handig om je in te schrijven bij Malt. Het unieke aan Malt is dat opdrachtgevers jou benaderen, in plaats van andersom. Hierdoor hoef je dus niet oneindig door opdrachten te scrollen en pitches te versturen, je prijs ontzettend te verlagen of veroordeeld te worden op je ervaring. Het gaat om zichtbaarheid.
Malt helpt je ook bij het gehele proces van offerte tot factuur en daarbij hoef je dus geen aparte formats te maken of een archief aan te leggen. Je rondt een project af met één druk op de knop, facturen worden automatisch opgesteld en betaling vindt plaats binnen een paar werkdagen. Ook wordt er een geschiedenis van afgeronde projecten bijgehouden, als een portfolio. Dit alles minimaliseert de administratieve rompslomp en voorkomt dat je een groot deel van je schaarse tijd aan administratie verspilt.
Als je wil gaan freelancen terwijl je een vaste baan hebt, is het belangrijk samen met je werkgever te kijken naar de afspraken rondom nevenactiviteiten, een eventueel concurrentiebeding en het aantal uren dat je werkt. Daarna is het zaak je aandacht te richten op het proces van tijdsmanagement, want je hebt naast je vaste baan je freelance projecten en een hele hoop dingen daaromheen, zoals acquisitie en marketing. Malt kan je hierbij vele zaken uit handen nemen, zoals de acquisitie van klanten, het proces van offerte tot factuur en de verplichte (financiële) administratie. Meer info over dit laatste vind je in het artikel over de juridische en fiscale implicaties van freelancen met een vaste baan.